Onderzoek

'The future of nursing is built on the past'. En dus is en blijft onderzoek naar de geschiedenis van ons vak belangrijk.

Bekijk dit dossier

Verplegen in de wijk

Wijkverpleging staat volop in de schijnwerpers. Begrippen als 'Rust, Reinheid en Regelmaat' zijn terug van weggeweest.

Bekijk dit dossier

Onderzoek

Met dit dossier laten we zien hoe belangrijk en noodzakelijk onderzoek naar de geschiedenis van de verpleegkunde is. Resultaten van verpleegkundig-historisch onderzoek zijn in Nederland nog schaars. Daarom geven we onderzoekers, studenten en auteurs in dit dossier een platform om hun proefschrift, onderzoekresultaten, scriptie of artikel te delen.

Agenda

Op deze agenda staan de congressen, bijeenkomsten en symposia over de geschiedenis van de verpleging. We houden ze nationaal en internationaal bij. Mist er iets? Laat het ons weten via fni@venvn.nl

Agenda 2024

 

 

<
>

Niet voor de voeten lopen

Meer zeggenschap voor de verpleegkundigen, dat is tegenwoordig een hot issue. In dit artikel, gepubliceerd in Verpleegkunde, beschrijven Jet Spits e.a. het verdwijnen van de verpleegkundig directrices in het St Radboud UMC te Nijmegen. 

<
>

Five pathways into one profession

Van witte woede tot wet bigII. De verpleegkundige geschiedenis kent een woelig verleden als het gaat om hervormingen in praktijk en onderwijs. Hugo Schalkwijk publiceerde erover in dit artikel in Nursing Inquiry.

<
>

Wie was zuster Nelly?

Wie was Petronella Alida Goudkade (1870-1956), ofwel 'Zuster Nelly' afgebeeld door schilder Jan Toorop? Ellen Boonstra deed hier onderzoek naar en kwam tot nieuwe inzichten. Lees haar onderzoek hier.

 

<
>

Verpleegstersgemeenschap in WOII

In dit artikel legt Koos Duivesteijn-Ockeloen de geschiedenis bloot van een groep verpleegsters, die in WOII lid was van de Nederlandse Volksdienst. Deze nooit eerder onderzochte ‘Verpleegstersgemeenschap’ werpt een nieuw licht op de rol van een kleine groep verpleegsters tussen 1942 en 1944.

 

<
>

De huisbezoekster

Het specialisme huisbezoekster is een korte tijd een aantekening geweest op het diploma voor verpleegsters in de algemene verpleging, de A-verpleging. Zij hadden zich gespecialiseerd tot ‘huisbezoekster bij de tuberculosebestrijding’ met als doel tuberculose in gezinnen onder controle te houden. In dit artikel beschrijft onderzoeker Koos Duivesteijn-Ockeloen de beginperiode van de opleiding tot huisbezoekster.

<
>

Notes on Nursing - Rob van der Peet

In 1859 publiceerde Florence Nightingale haar bestseller 'Notes on Nursing: What it is, and What it is Not.' Rob van der Peet schreef recend een vertaling én hertaling van dit beroemde boek. Interesse? Lees hier meer over dit bijzondere werk. 

<
>

Krim tot Corona

Impact Magazine publiceerde onlangs een artikel van Pieterbas Lalleman en Hugo Schalkwijk over verpleegkundige zorg in crisistijd. Het artikel is hier te lezen. 

<
>

Verplegen in de wijk

Wijkverpleging staat volop in de schijnwerpers. Vergrijzing en bezuiniging maken dat de thuiszorg op een andere manier georganiseerd moet worden. Huishoudelijke hulp komt bij gemeenten te liggen, terwijl verpleging en verzorging een taak van de wijkverpleging blijven. De roep om de ‘ouderwetse wijkverpleegster’ weerklinkt. De vraag is dan natuurlijk wat voor iemand dat was. Lees hier alles over de geschiedenis en historie van de wijkverpleging.

1830 - 1900

Nieuwe inzichten

In de tweede helft van de 19e eeuw kreeg de medische wetenschap inzicht in het ontstaan van besmettelijke ziekten. Dit had ook invloed op de zorg aan huis. De - nog ongediplomeerde - kloosterzusters en diaconessen konden de vraag naar hulp aan huis niet meer aan.

Artsen wilden meer preventieve maatregelen op het gebied van hygiëne. De Wet op Besmettelijke Ziekten van 1872 bleek niet voldoende. Die richtte zich vooral op genezing van ziekten.

Preventie, dus het voorkomen van ziektes, stond nog in de kinderschoenen.

<
>

Preventie, een particulier initiatief

Toen bleek dat de Wet op Besmettelijke Ziekten niet voldoende was om besmettelijke ziektes te voorkomen, kwamen geneeskundige inspecteurs in Noord-Holland in actie. In 1875 richtten zij de Noord-Hollandsche Provinciale Vereeniging ‘Het Witte Kruis’ tot Afwering van Epidemische Ziekten en Hulpbetoon tijdens Epidemieën op. Deze koepelorganisatie kwam voort uit tien plaatselijke particuliere verenigingen, met Hilversum als voortrekker. Het Witte Kruis richtte zich op voorlichting over gezondheid en hygiëne, ontsmettingsactiviteiten en bestrijding van pokken. Er kwamen magazijnen met matrassen, lakens, dekens, urinalen en andere benodigdheden voor de thuisverpleging.

<
>

Tinnen urinaal of 'piskannetje'

De oudste modellen urinaal waren gemaakt van tin. Dit urinaal is een staand model. Niet alleen om hem rechtop te kunnen neerzetten maar omdat in die tijd voor het gebruik een knielende houding in bed de gewoonte was. De zieke moest daarbij echter wel ondersteund worden. Bij dit voorwerp hoort een bijzonder verhaal, ...

... uit de herinneringen van verpleegkundige An Poot: 'Ik was op visite bij een oude tante Anna wonend op een kleine boerderij met een ongetrouwde neef. Tante Anna had voordien altijd voor haar oude moeder gezorgd, die 89 jaar is geworden. Opoe heette ook Anna, ik ben dus naar haar vernoemd. Maar na haar dood, vond tante Anna dat ik naar haar vernoemd zou zijn. Ik had zogezegd een streepje voor. Ik was al in de verpleging, vermoedelijk pas 20 jaar. Zij ging er van uit dat ik veel kennis bezat! Op een dag was ik bij haar op visite en zag ik op een tafeltje dat kannetje staan. Ik vroeg haar: tante, hoe komt u aan dit bijzondere kannetje? Zij keek mij ongelovig aan en zei: jij bent toch zuster, weet jij niet wat dit voor een kannetje is? Nee, zei ik, ik dacht dat het een bijzonder tinnen vaasje was. Nou, zei ze, jullie zullen in het ziekenhuis er wel een andere naam aan geven, maar wij noemden dit altijd een : 'PISKANNETJE'. Later mag je van mij erven. Maar toen ik afscheid nam, zei ze: neem het nu maar mee! Dat is het verhaal dat erbij hoort.'


Periode
  • Van 1800 tot 1920





<
>

Lientje de Bussy-Kruysse (1858-1937)

Lientje de Bussy-Kruysse was een van Nederlands eerste gediplomeerde verpleegsters. Haar grote verdienste is geweest dat zij kennis over de wijkverpleging in Nederland heeft geïntroduceerd. Het Britse model was hierbij haar voorbeeld. 

<
>

Kruisverenigingen in alle kleuren

In navolging van Noord-Holland ontstond ook in andere provincies behoefte aan kruisverenigingen. Notabelen richtten in 1900 de eerste plaatselijke neutrale Groene Kruisvereniging op als liefdadigheidsorganisatie. Provinciale afdelingen en de overkoepelende Algemene Nederlandse Vereniging Het Groene Kruis (ANV) volgden. Het katholieke Wit-Gele Kruis zag in 1916 het licht. In 1946 besloot de Bond van Protestants-Christelijke Verenigingen – een samenwerking van protestantse wijkverenigingen – verder te gaan onder de naam Oranje-Groene Kruis. Veel bestaande verenigingen sloten zich aan bij de kruisverenigingen, anderen bleven zelfstandig. Zo ontstond een netwerk van kruisverenigingen over heel Nederland. Een belangrijke schakel in dit netwerk was de wijkverpleegster.

<
>

De pop van zuster Stieltjes

Een wijkverpleegkundige met een pop, als ambassadeur van het vak.

Bekijk dit dossier

1900 - 1950

Beantwoord deze vraag en ontdek welke themadossiers voor jou interessant zijn.

De voor jou geselecteerde dossiers verschijnen naast elkaar. Je kunt via het pijltje in de rode balk aan de zijkant van het dossier verder klikken.

Verberg Ontdek wat deze site jou te bieden heeft