Zuster Anna vertelt
Waar verplegen we de patiënt. Thuis of in het ziekenhuis? Tegenwoordig worden patiënten - onder andere uit kostenoverwegingen - eerder naar huis gestuurd dan 25 jaar geleden. Verpleegkundigen krijgen daarom steeds meer alleen met ernstige zieken te maken. Hoe was dat in de 19e en de 20e eeuw? Hoe zagen ziekenhuizen er uit? Bestonden verpleegkundigen al en wat deden ze toen? Lees hier alles over de geschiedenis en de historie van het ziekenhuis.
Tot 1880 liet iedereen die het kon betalen zich thuis verplegen. Dit gebeurde door liefhebbende familie, buren of religieuze zusters. Gasthuizen gaven onderdak aan arme zieken, die geen thuis hadden. Pas in de tweede helft van de 19e eeuw ontstonden de voorlopers van de hedendaagse ziekenhuizen. Er was nog weinig bekend over oorzaken van ziektes of over effectieve behandelingen. Het belang van handen wassen, de basis voor een goede hygiëne, was nog maar net ontdekt. De meeste medicijnen die artsen nu voorschrijven, bestonden nog niet en de röntgenfoto moest nog worden uitgevonden. Ongeschoolde zaalmeiden en zaalknechten werkten op de ziekenzalen. Verpleegkundigen waren er nog niet.
Het gasthuis was geen fijne plek om te verblijven. Niet voor patiënten en niet voor verzorgenden. Zaalmeiden en -knechten kwamen vaak uit arme gezinnen, waren ongeschoold en moesten de kost verdienen. Sommigen namen het niet zo nauw met de regels. Er zijn verhalen bekend van meiden en knechten die zich tegoed deden aan eten dat voor patiënten was bestemd. De donkere gangen van de gasthuizen zouden regelmatig getuige zijn geweest van al dan niet gewenste intimiteiten. Gegoede dames als Anna Reynvaan brachten in de tweede helft van de 19e eeuw verandering in deze wantoestanden. Daarmee begon de professionalisering van de verpleging.
Deze inhalator of pulverisator bestaat uit een koperen ketel waarin water door een spiritusbrandertje verhit wordt tot stoom. Door een horizontaal buisje geleid, zorgt de stoom voor onderdruk boven een verticaal buisje waardoor een geneesmiddel wordt aangezogen. Stoom en geneesmiddel worden samen als mengsel door ...
‘Ik ben altijd lastig geweest . . .’. aldus de bijna 100-jarige Frederike Meyboom in 1971. Die eigenschap was nuttig in haar carrière in de verpleging. Ze kwam op voor haar eigen ideeën. Lees hier hoe ze dat deed.
Frederike Meyboom was een eeuw lang nauw betrokken bij de ontwikkeling van het verpleegkundig beroep. ‘Ik ben altijd lastig geweest…’. zei ze in 1970. Die eigenschap is haar goed van pas gekomen in haar carrière in de verpleging. Ze kwam op voor haar eigen ideeën en hield vast aan haar overtuiging.
‘Ik wilde zijn als de gummibal, wat er ook gebeuren mocht ...’ besloot Frederike Meyboom op jonge leeftijd en die veerkracht heeft ze in praktijk gebracht.
Net als de bijna 30 jaar oudere Anna Reynvaan groeide ze op in de gegoede burgerklasse. Haar vader was officier van gezondheid bij de marine. Hij gaf haar toestemming om als vrijwilligster in de Haagse polikliniek te gaan werken. Haar verzoek om een geesteszieke vriendin te mogen verplegen, ging hem echter te ver. Frederike deed het toch. De huisarts die haar vriendin behandelde, vond Frederike Meyboom geknipt voor de verpleging.
Tillen was slechts een kwestie van oefening, meende Frederike Meyboom, het kwam daarbij niet aan op uitsluitend lichaamskracht. Voor de komst van liften in ziekenhuizen bood een draagstoel uitkomst bij het verplaatsen van een patiënt naar een andere verdieping. Deze houten ziekendraagstoel is waarschijnlijk ...
... gebruikt in het Gemeenteziekenhuis Dordrecht. Ook in Meyboom's eigen Bergwegziekenhuis, een gebouw met meerdere verdiepingen, was de stoel geen overbodige luxe. Bij het op- en afdragen moesten de zusters er aan denken 'hare rokken op te spelden; bij het aflopen van voren en bij achterwaarts aflopen van achteren’.
Het insigne draagt het opschrift Ziekenhuis Rotterdam met daarbinnen het stadswapen van Rotterdam. In 1908 werd Frederike Meyboom directrice van het Bergweg Ziekenhuis. Zij bleef hier tot aan haar pensioen in 1926. Het insigne is gespeld op een fragment groen papier met aan de achterzijde de handtekening van Fre ...
Voorzittershamer gebruikt door Frederike Meyboom tijdens haar voorzitterschap van de Bond voor Directrices en Adjunct-directrices gedurende de periode 1920-1927.
De vader van Frederike weigerde toestemming te geven om in het Binnengasthuis te werken. Niet in een gasthuis! Na de verzekering van een nichtje dat in het deftige Burgerziekenhuis allemaal 'kéurige meisjes' uit 'kéurige families' werkten, mocht Frederike daar wel een opleiding volgen. Dat kwam ook omdat de moeder van Frederike dacht dat hun dochter in de praktijk wel snel genoeg zou krijgen van al ‘die malle denkbeelden’. Volgens Frederike Meyboom zelf sterkte die uitspraak haar in haar voornemen om bij tegenstand niet op te geven. Die vastberaden houding had ze nodig, want de praktijk in het ziekenhuis was heel anders dan een jong meisje uit haar kringen gewend was.
Frederike Meyboom vond dat ze zich goed had voorbereid op wat zij als haar roeping zag, namelijk het volgen van de verpleegstersopleiding. In theorie leek alles in orde. Ze had afstand gedaan van wereldse zaken zoals waaiers en balboekjes. Het Burgerziekenhuis voldeed aan de eisen van haar ouders en had een goede naam. De verpleegsters hadden een hoog niveau, de directie was rechtvaardig, vrije tijd en voeding waren goed geregeld. Ze had haar verplichte uitzet volgens de kledinglijst samengesteld. Japonnen van blauw verpleegsterslinnen met de zoom vijf centimeter van de vloer. Witte schorten die nog vijf centimeter korter waren. Zwarte schoenen en kousen en aparte schoenen met vilten zolen voor de nachtdienst.
In de praktijk vond Frederike Meyboom de ontvangst in het Burgerziekenhuis verre van hartelijk en de directrice koud en hooghartig. Haar eerste taak was helpen met afruimen van de eettafels en met de afwas. De onderlinge solidariteit van de leerling-verpleegsters liet te wensen over. Het was niet gebruikelijk voor je mening uit te komen, iets dat zij zelf wel deed. Ook werden de leerlingen ‘afgehard’. Toen Frederike Meyboom een baby een flesje wilde geven, merkte ze dat het kindje dood was. Volgens haar was dat met opzet niet tegen haar gezegd, zodat ze zich zou leren beheersen. Ze had nog nooit een dode gezien. Na ruim 2 maanden draaide ze alleen nachtdienst op de afdeling.
Zo'n wacht duurde van half negen ’s avonds tot half negen ’s morgens en dat drie tot vier weken achter elkaar. De afdeling bestond uit tien zalen met patiënten van diverse pluimage en met uiteenlopende aandoeningen. Verwarde tyfuspatiënten lagen op zaal met patiënten chirurgie en interne aandoeningen. Pas ’s morgens werd geconstateerd dat een patiënt tijdens haar wacht was overleden.
Frederike Meyboom noteerde in haar dagboek:
‘Het is bespottelijk dat wij zomaar, onvoorbereid voor zulke ernstige dingen worden gezet. Waarom staan wij, onervaren meisjes zo argeloos en onwetend tegenover zulk groot gebeuren?’
De voor jou geselecteerde dossiers verschijnen naast elkaar. Je kunt via het pijltje in de rode balk aan de zijkant van het dossier verder klikken.