Catharina Helena Vernède (1875-1957)

Gedurende haar loopbaan als verpleegster, maar ook nog lang daarna, pleitte Catharina Helena Vernède voor een betere opleiding voor verpleegkundigen. Ze vond dat verpleegsters niet moesten worden opgeleid in het ziekenhuis, een zogenaamde leer/werkplek, maar dat dit gescheiden moest gebeuren. Dit kwam volgens Vernède zowel de verpleegkundigen, de patiënten als het vak ten goede. Ze vond dat verpleegkundigen tijdens hun opleiding in het ziekenhuis teveel verantwoordelijkheid kregen en dat ze te moeilijke ingrepen moesten verrichten. Als ze dan fouten maakten, was dat slecht voor hun zelfvertrouwen, voor de patiënt in kwestie en voor het imago van het beroep.

In 1927 publiceerde Catharina Vernède een vertaling van het immens populaire ‘A History of Nursing’ van de Amerikaanse verpleegsters Mary Adelaide Nutting en Lavinia Lloyd Dock. Hiermee brak zij een lans voor het belang van de geschiedenis voor verpleegkundigen. Volgens Vernède verschafte kennis over de eigen beroepsgeschiedenis troost, kracht en liefde voor het vak. In 1950 publiceerde Vernède een vernieuwde editie van haar boek. De titel was nu ‘De Ziekenverpleging. Roeping en Beroep. Leidraad voor Verpleegsters en Verplegers’. In de inleiding ging Vernède dieper in op de vraag waarom de geschiedenis van de ziekenverpleging bestudeerd moest worden. Vechten voor hun idealen leverde verpleegkundigen iets op, namelijk inspiratie en moed.

Tussen 1917 en 1934 publiceerde Catharina Vernède meerdere artikelen in het ‘Tijdschrift voor Ziekenverpleging’, waarin zij haar visie op de opleiding uiteenzette. Ze nam daarbij zeker geen blad voor de mond, maar liet ook ruimte voor verbetering. Catharina Vernède zette zich niet alleen in voor een betere opleiding, maar ook voor meer idealisme en ethiek in de verpleegkunde. Ze bestreed de degradatie van de verpleging tot een eendimensionaal medisch beroep. Belangrijker dan de symboliek van het uniform vond Vernède de persoonlijke ethiek van de zusters. Ze veroordeelde verpleegkundigen die hun beroepsgeheim schendden en zo het vertrouwen van de patiënten beschaamden. Ze was een sterk voorstander van ethiekonderwijs in de opleiding.

Het onderzoek naar de geschiedenis van verpleging en verzorging kan in Nederland wel een steuntje in de rug gebruiken. De Stichting Zuster Vernède stimuleert daarom onderzoek op het gebied van de geschiedenis van verpleging en verzorging. De stichting heeft de ANBI-status. De stichting draagt de naam van Catharina Vernède, verpleegkundige en docent. Zij schreef het eerste leerboek op het gebied van de historie.